در این جلسه بانک مرکزی با این ادله که در بودجه سال جاری اعتباری برای این امر درنظرگرفته نشده از سویی و بدهی معوق خودروسازها از سویی دیگر‌، از پرداخت تسهیلات در این زمینه سر باز زد؛ این در حالی است که در جلسه مذکور تدابیری برای پیشبرد طرح خروج خودروهای فرسوده اندیشیده شد.
از جمله اینکه بانک‌ها مجازند مطالبات غیر جاری خود از خودروسازان و شرکت‌های تابعه را به صورت کالا (خودرو) از بدهکاران دریافت و در قالب عقد فروش اقساطی دریافت کنند. سقف تسهیلات فروش اسقاطی مصوبه مذکور نیز معادل 80‌درصد قیمت خودرو و حداکثر 100‌میلیون ریال در نظر گرفته شد. جزئیات مصوبه مذکور در حالی از سوی محسن نصیری مجری طرح خروج خودروهای فرسوده برای روزنامه دنیای‌اقتصاد تشریح شد که خودروسازها در واکنش به خبر تسهیلات 100‌میلیون ریالی، اعلام کردند که مذاکرات 18 آبان ماه، تاکنون در حد مصوبه بوده و هنوز دستورالعملی برای آن تهیه نشده است‌. خودروسازها همچنین اعلام اخبار مربوط به تسهیلات مذکور را زود هنگام و انتشار اجرایی شدن طرح خروج خودروهای فرسوده با تسهیلات جدید را موجب سرگردانی دارندگان این نوع خودرو‌ها خواندند.
اما در این بین ادعای سایپایی‌ها نیز جالب توجه است؛ چرا که آنها عنوان می‌کنند بدهی به بانک مرکزی ندارند که بخواهند مابه‌التفاوت آن را خودرو بدهند و از آن سو نیز ایران‌خودرویی‌ها معتقدند با توجه به ارائه نشدن مکانیزم اجرایی طرح جدید، بعید به نظر می‌رسد سرنوشت ختم به خیری در انتظار این طرح باشد.
سایپا بدهی به بانک‌ها ندارد
اظهارات نصیری، مجری طرح خروج خودروهای فرسوده در خصوص توافق صورت گرفته با خودروسازان مبنی بر پرداخت تسهیلات از سوی خودروسازان در قبال بدهی آنها به بانک‌ها در حالی است که فرزاد نشان مدیر فروش شرکت سایپا در خصوص توافق صورت گرفته با بانک مرکزی، می‌گوید: در آخرین جلسه‌ای که با بانک مرکزی و خودروسازان برگزار شد، بانک مرکزی پیشنهادی مطرح کرد مبنی بر اینکه خودروسازان در قبال بدهی خود به بانک مرکزی یا سایر بانک‌ها تسهیلات طرح خروج خودروهای فرسوده را تامین کنند، اما در جلسه مذکور توافقی میان سایپا با بانک مرکزی صورت نگرفت. نشان در ادامه می‌گوید: پیشنهاد بانک مرکزی پرداخت تسهیلات در قبال بدهی خودروسازان تا تاریخ 31 شهریور ماه است، اما نکته اینجا است که سایپا به بانک مرکزی یا هیچ بانک دیگری بدهی تا تاریخ قید شده ندارد که در قبال آن تسهیلات به متقاضیان طرح نوسازی پرداخت کند.
به گفته وی بدهکار نبودن سایپا به بانک مرکزی موجب شده تا مصوبه مذکور شامل شرکت سایپا نشود و سایپا برای شرکت در طرح خروج خودروهای فرسوده، پیشنهاد پرداخت مستقیم تسهیلات از سوی بانک مرکزی را ارائه کرده است.
مدیر فروش شرکت سایپا ادامه می‌دهد :ما به بانک مرکزی اعلام کردیم که در صورت پرداخت تسهیلات از سوی بانک‌ها این شرکت خودرو جایگزین، در اختیار مشتریان قرار می‌دهد.
نشان در پاسخ به این پرسش که آیا در خصوص پرداخت منابع مالی به خودروسازان با بانک مرکزی توافقی صورت گرفته یا خیر می‌گوید: در خصوص تامین منابع هنوز توافقی با بانک مرکزی صورت نگرفته و بر این اساس چگونگی پرداخت تسهیلات از سوی شرکت سایپا هنوز نامشخص است.
علاوه بر چگونگی پرداخت تسهیلات برای اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده که در سال‌های گذشته اجرای این طرح را با مشکلات بسیاری مواجه کرد تاخیر در واگذاری خودرو جایگزین نیز از عمده مشکلات این طرح بوده به طوری که در مراحل قبل طرح نوسازی خودروهای فرسوده، بسیاری از شرکت کنندگان در این طرح‌ها، ماه‌ها در انتظار خودرو جایگزین می‌ماندند.
نشان در پاسخ به این پرسش که در صورت تامین منابع، آیا خودروسازان با مشکل تامین خودرو مواجه نخواهند شد، گفت: در صورت تامین بودجه مشکلی برای تامین خودرو جایگزین وجود ندارد و در این خصوص نیز به ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت اعلام کرده‌ایم که به منظور اجرای طرح نوسازی در سال جاری، توان نوسازی 200‌هزار خودرو فرسوده از سوی شرکت سایپا وجود دارد که از این تعداد 50‌هزار دستگاه به صورت نقد و اقساط و مابقی نیز با تسهیلات جایگزین خواهد شد.
از سوی دیگر تاخیر‌های صورت گرفته در اجرای طرح خروج خودروهای فرسوده در سال‌های گذشته موجب شد تا ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت در سال جاری طرح خروج خودرو در قبال 30‌درصد از تولیدات خودروسازان را به تصویب برساند که بر اساس این طرح خودروسازان ملزم به خروج خودرو فرسوده در قبال شماره‌گذاری خودروهای خود شدند.
نشان در پاسخ به این پرسش که با توجه به مشخص نبودن چگونگی پرداخت تسهیلات برای طرح نوسازی، موضوع توقف شماره‌گذاری اجرا خواهد شد یا خیر، گفت: بر اساس مصوبه، توقف شماره‌گذاری صورت خواهد گرفت و سایپا به همین منظور، شرکتی را برای خرید برگه اسقاط خودروهای فرسوده راه‌اندازی کرده اما در این خصوص نیز مشکل این است که، هنوز ارزش برگه اسقاط خودروهایي که قرار است به صورت خرید نقدی از رده خارج شوند، مشخص نیست.
طرح جدید بدون برنامه‌ریزی
هر چند رقم دقیق بدهی ایران خودرو به سیستم بانکی، هنوز به طور رسمی‌اعلام نشده، اما طبق شواهد و قرائن موجود، این شرکت جزو بزرگترین بدهکاران به بانک‌های کشور به حساب می‌آید و ظاهرا بانک مرکزی نیز برای صاف کردن بخشی از بدهی‌های
ایران خودرو، روش دیگری جز تهاتر را پیدا نکرده است.
در جلسه‌ای که هجدهم آبان ماه در این زمینه برگزار شده، هر چند نماینده ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت نیز حضور داشته، اما بنا به گفته مدیر بازاریابی ایران خودرو، در زمینه توافق به عمل آمده میان خودروسازان و بانک مرکزی، ستاد تنها نقش سخنگو را داشته و هم‌اکنون از وظیفه اصلی خود یعنی تعیین فرآیند و سازوکار اجرای روش جدید خروج خودروهای فرسوده، غافل مانده است.
این اظهارنظر حسین‌هاشمی‌در شرایطی است که طرح خروج خودروهای فرسوده، مستقیما زیر نظر ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت بوده و این ستاد تعیین‌کننده فرآیند خروج و جایگزینی خودروهای فرسوده است.
در حال حاضر آنچه که از ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت در زمینه طرح جدید خروج خودروهای فرسوده، به گوش رسیده، تنها اظهارات نصیری به عنوان مسوول طرح خروج فرسوده‌ها است و این در شرایطی است كه نه تنها مشتریان هنوز در جریان فرآیند اجرای روش جدید خروج خودروهای فرسوده نیستند، بلکه خود خودروسازها نیز به عنوان کاراکتر اصلی این فرآیند، هنوز نمی‌دانند که طبق کدام روش و بر مبنای چه سازوکاری باید طرح جدید خروج خودروهای فرسوده را به اجرا دربیاورند.
مدیر بازاریابی ایران خودرو در این زمینه با اشاره به جلسه برگزار شده در هجدهم آبان ماه، می‌گوید: در این جلسه علاوه بر خودروسازان و بانک مرکزی، نماینده ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت نیز حضور داشت و طی آن مقرر شد تا بخشی از بدهی بانکی ایران خودرو و سایپا از طریق اجرای طرح خروج و جایگزینی خودروهای فرسوده صاف شود.
هاشمی‌با تاکید بر اینکه قرار است 80‌درصد مبلغ یک خودرو نو، به عنوان وام از سوی خودروسازان در اختیار مالکان خودروهای فرسوده، قرار گیرد، افزود:طرح جدید در نظر گرفته شده برای فرسوده‌ها، توافقی میان خودروسازان و بانک مرکزی به حساب می‌آید و ستاد در این زمینه نقشی نداشته است.
هاشمی‌ادامه داد: ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت، در حال حاضر وظیفه دارد تا فرآیند اجرای روش جدید را مشخص و برنامه ریزی‌های لازم را در این زمینه انجام دهد؛ این در حالی است که هنوز نه ما و نه مشتریان دقیقا نمی‌دانیم سازوکار ستاد در این زمینه چیست. به گفته مدیر بازاریابی ایران خودرو اگر ستاد از همین حالا هفته‌ای دو جلسه در زمینه نحوه اجرای طرح جدید بگذارد، می‌توان به اجرای آن طی اوایل زمستان امیدوار بود.
هاشمی ‌ادامه داد: برنامه‌ریزی برای چنین طرحی، کار ساده‌ای نبوده و از الان تا زمان اجرای طرح، یک تا یک و نیم ماه زمان نیاز است.
ظرفیت ایران‌خودرو روزی 500 دستگاه است
اما علاوه بر مشخص نبودن مکانیزم اجرای طرح جدید خروج و جایگزینی خودروهای فرسوده، موضوع دیگری که یکی از دغدغه‌های این طرح به حساب می‌آید، ظرفیت خودروسازان است.
طبق اعلام ستاد، تا پایان سال مالی جاری (پایان تیر 89)، باید 600‌هزار خودرو فرسوده از رده خارج و تا حدی نیز جایگزین شود، این در شرایطی است که طی سال مالی جاری، کمتر از 90‌هزار دستگاه خودرو فرسوده اسقاط شده و بسیار بعید به نظر می‌رسد با توجه به بار مالی سنگینی که طرح جدید برای خودروسازان به همراه دارد، طی هفت ماه باقیمانده تا آخر تیر 89، حدود 510‌هزار دستگاه خودرو فرسوده از رده خارج شود.
مدیر بازاریابی ایران خودرو در این زمینه می‌گوید: ما در اجرای طرح جدید، توان خروج و جايگزيني 500 دستگاهی در روز را داریم و اگر به فرض، این طرح از ابتدای زمستان آغاز شود، ایران خودرو تا پایان سال تنها 45‌هزار خودرو فرسوده را از رده خارج و یا جایگزین می‌کند. هاشمی‌ افزود: بهمن و اسفند نیز جزو ماه‌های شلوغ از لحاظ حساب و کتاب‌های مالی خودروسازان به حساب می‌آید و این موضوع را نیز ستاد باید در برنامه ریزی که برای طرح جدید انجام خواهد داد، در نظر بگیرد.
در حال حاضر روند جایگزینی خودروهای فرسوده به کلاف سردرگمی ‌تبدیل شده که استارت آن تا پایان سال جاری بعید به نظر می‌رسد.