اقدام صورت گرفته در خصوص توقف ثبت سفارش خودروهای تجاری در حالی است که سال گذشته نیز ثبت سفارش خودروهای تجاری تا مهرماه متوقف بود و پس از آن نیز واردات خودروهاي تجاري منوط به ارائه طرح توجيهي توليد شد که بر اساس اين طرح، به واردکنندگان در صورتي مجوز واردات داده مي‌شود که همزمان با درخواست واردات طرح توجيهي توليد را نيز به اين وزارت خانه ارائه کنند.
هر چند اين اقدام وزارت صنايع موجب شد تا توليد ساير برندها در کشور آغاز شود، اما واردات خودروهايي که به صورت محدود وارد کشور مي‌شوند و به اعتقاد برخي از واردکنندگان توليد آنها در کشور توجيهي ندارد، متوقف شود، که این امر در نهایت کاهش تنوع در بازار خودرهای تجاری را در پی خواهد داشت.
به گفته برخی فعالان بازار خودروهای تجاری در سال جاری نیز به طور حتم طرح توجیه تولید برای خودروهای تجاری از شروط واردات این خودروها خواهد بود، اما زمان آغاز ثبت سفارش خودروهای تجاری در سال جاری همچنان نامشخص است.
هرچند توقف ثبت سفارش خودروهاي تجاري همزمان با شدت گرفتن بحران جهاني و تاثير آن در خودروهاي تجاري، و به منظور حمایت از تجاری‌سازان داخلی سال گذشته در دستور کار وزارت صنايع قرار گرفت، اما اين راهکار نه تنها نتوانست اين بخش را از بحران مصون بدارد؛ بلکه موجب رکود توليد در خودروهاي تجاري نيز شد؛ به طوري که براساس آمار منتشره از سوی انجمن جهانی خودروسازان افت تولید بر خودروهای تجاری سقوط دو پله‌ای خودروسازان داخلی را براساس حجم تولید در آمار این انجمن به همراه داشت و موجب شد تا خودروسازان جایگاه 18 را در این صنعت به خود اختصاص دهند.
براساس آمار منتشره از سوی سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، تجاری سازان داخلی سال گذشته تنها 62 هزار و 764 دستگاه انواع محصولات سبک و سنگین نظیر کامیون، کشنده، وانت نیسان و اتوبوس را به تولید رسانده و با این حساب افت تولید 27 درصدی را در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته تجربه کردند، که این امر کمبود این خودروها در بازار داخلی و در نهایت افزایش قیمت خودروهای مذکور را در به همراه داشت.
افت توليد در خودروهاي تجاري طي مدت زمان مذکور در حالي صورت گرفت که وزير صنايع و معادن سال گذشته بارها از رشد تولید و عبور از بحران بدون مشکل خبر داده بود. اظهارات وزير صنايع در حالي است که در سال گذشته تنها سواري سازان توانستند رشد توليد را تجربه کنند و افت تولید تجاری سازان موجب شد تا خودروسازان جایگاه خود را در آمار جهانی از دست بدهند.
افزایش قیمت خودروهای تجاری
توقف سفارش خودروهای تجاری از سويی و افت تولید این خودروها از سوی دیگر موجب شد تا در سال گذشته خودروهای تجاری افزایش قیمت را در بازار تجربه کنند، اما وضعیت مشابه این خودروها در سال جاری نیز موجب شد تا کارشناسان صنعت خودرو براي سال جاری نیز افزایش قیمت را برای بازار این خودروها پیش‌بینی کنند.
به گفته مصطفی ممقانی، مدیر فروش شرکت آریا دیزل، در صورتی‌که طرح نوسازی خودروهای فرسوده در سال جاری اجرا شود شرایط بازار خودروهای تجاری تغییر خواهد کرد، اما در غیر این صورت بازهم شاهد افزایش قیمت خودروهای تجاری در بازار خواهیم بود.
وی در ادامه مي‌گوید: اعمال شرایط سختگیرانه برای واردات خودروهای تجاری از سويی و افزایش هزینه‌هاي تمام شده از سوی دیگر رشد 5 الی 7 درصدی قیمت خودروهای تجاری را در سال جاری در پی خواهد داشت.
در حالی فعالان و کارشناسان صنعت خودرو طرح نوسازی کامیون‌هاي فرسوده را تنها راه نجات این صنعت دانسته و معتقدند که با اجرای این طرح رکود و افزایش قیمت به‌وجود آمده در بازار این خودروها از میان خواهد رفت که طرح مذکور به دلیل عدم تخصیص بودجه همچنان مسکوت است و طرح نوسازی این خودروها برخلاف خودروهای سواری هیچ پیشرفتی نداشته است.
فرید زاوه، کارشناس صنعت خودرو نیز معتقد است علاوه بر عدم اجرای طرح نوسازی کامیون‌هاي فرسوده خروج شرکت بنز از کشور نیز روی قیمت خودروهای تجاری در بازار تاثیر گذار خواهد بود، چرا که سالانه بیش از هشت هزار دستگاه خودرو تجاری از طریق شرکت بنز وارد کشور مي‌شد.
زاوه معتقد است با خروج بنز از بازار کاهش خودروهای تجاری چشمگیر تر خواهد شد که این امر بر بازار خودروهای تجاری به صورت مستقیم تاثیر خواهد گذاشت که برای برطرف کردن این مشکل دولت باید سیاست خود را در خصوص خودروهای تجاری تغییر دهد تا با حضور سایر خودروسازان در کشور کمبود این خودروها جبران شود.
این کارشناس خودرو در ادامه مي‌گوید: علاوه بر مشکلات مذکور پرداخت تسهیلات به خودروهای تجاری نیز همچنان متوقف است که این امر نیز بر روند بازار این خودروها تاثیرگذار است.
زاوه نیز همانند مدیر فروش شرکت آریا دیزل معتقد است اجرای طرح نوسازی کامیون‌هاي فرسوده و تزریق منابع مالی به بازار این خودروها مي‌تواند از بروز مشکل در بازار این خودروها جلوگیری کند، در غیر این صورت بازار این خودروها در عرضه و تقاضا با کاهش مواجه خواهد شد.
توقف ثبت سفارش
به گفته کارشناسان، توقف ثبت سفارش نیز بر روند بازار این خودروها تاثیر گذار خواهد بود، چرا که توقف صورت گرفته کاهش عرضه در بازار را به همراه خواهد داشت که این امر به طور مستقیم بازار این خودروها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.
مدیر فروش شرکت آریا دیزل در این خصوص مي‌گوید: ثبت سفارش خودروهای تجاری اواخر سال گذشته و طبق روال همه ساله متوقف شد، اما با آغاز سال جاری شرایط برای سفارش خودروهای تجاری هنوز فراهم نشده است.
وی در ادامه مي‌گوید: سال گذشته نیز ثبت سفارش خودروهای تجاری پس از هفت ماه و به صورت مشروط آغاز شد، اما وزارت صنایع این وعده را داده بود که برای سال جاری به نمایندگی‌هايي که گواهی فعالیت آنها به اتمام نرسیده مجوز واردات صادر کند، اما وعده داده شده محقق نشد.
عدم صدور مجوز برای ثبت سفارش خودروهای تجاری به بهانه حمایت از خودروسازان داخلی در حالی است که تجاری سازان داخلی تولید خودروهايی را در دستور کار قرار داده‌اند که از استانداردهای روز دنیا بسیار فاصله داشته و در اصل خودرو ناایمن محسوب مي‌شوند.
زاوه نیز در خصوص توقف صورت گرفته در ثبت سفارش خودروهای تجاری مي‌گويد: وزارت صنایع سعی دارد تا علاوه بر تولیدکنندگان بر واردکنندگان خودروهای تجاری نیز نظارت کند که این امر موجب شده تا ثبت سفارش این خودروها با مشکل مواجه شود.
وی در ادامه مي‌گوید: سال گذشته ثبت سفارش با تاخیر هفت ماه آغاز شد، اما در سال جاری زمان آغاز ثبت سفارش همچنان نامشخص است.
حميدرضا فتوت، معاون تولید و اجرایی شرکت سایپا دیزل نیز در خصوص وضعیت بازار این خودروها در سال جاری مي‌گوید: به دلیل بحران و تحریم اقتصادی در سال جاری مشکلات بسیاری در بازار خواهیم داشت اما در صورت اجرای طرح نوسازی کامیون‌هاي فرسوده مي‌توان به بهبود شرایط امیدوار بود.
وی در ادامه مي‌گوید: در صورتی‌که طرح نوسازی فعال نشود، بانک‌ها باید پرداخت تسهیلات را آغاز کنند که با پرداخت تسهیلات و فعال شدن شرکت‌های لیزینگ مي‌توان به بهبود بازار در صورت عدم اجرای طرح نوسازی خودروهای فرسوده امیدوار شد.
به گفته فتوت، در صورتی‌که هیچ یک از اقدامات مذکور اجرایی نشود، در سال جاری با رکود در بازار خودروهای تجاری مواجه
خواهیم شد.
وی با اشاره به اینکه سعی سایپا دیزل در حفظ قیمت خودروهای تجاری است، مي‌گوید: در سال جاری سعی خواهیم کرد با افزایش ساخت داخل و کاهش قیمت تمام شده بخشی از افزایش قیمت را جبران کنیم، اما طبيعتا بخشی از افزایش نیز به قیمت تمام شده اختصاص مي‌يابد.