بر اساس گزارش این کارگروه نبود ارتباط مستقیم میان خودروسازان با شرکت رنو، افزایش بی‌رویه قیمت قطعات تحویلی به خودروسازان از سوی شرکت رنوپارس تامین‌کنندگان قطعات این خودرو و تولید یک خودرو مشترک در دو شرکت خودروساز داخلی عمده مشکلات در پروژه پلت‌فرم مشترک X90 محسوب می‌شود که برای برطرف کردن مشکلات مذکور قرارداد پلت‌فرم مذکور باید بازنگری شود تا به این طریق شرایط برای تولید انبوه این خودرو فراهم شود.در خصوص موارد مطرح شده در کارگروه حل مشکل تندر 90 و راهکارهای پیشنهادی در این کارگروه به‌منظور برطرف کردن مشکلات به وجود آمده در پلت‌فرم X90 با محمدرضا روشنی‌مقدم، رییس کارگروه خودرو سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به گفت‌و‌گو نشستیم.
در ابتدا بفرماييد کارگروه حل مشکل تندر 90 با چه هدفی تشکیل شد؟
این کارگروه سال گذشته با حضور نماینده‌های دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا، مدیرعامل شرکت پارس‌خودرو، اعضای ایرانی شرکت رنوپارس و نماینده سازمان گسترش به منظور بررسی مسائل و مشکلات پروژه تندر 90 از ابتدای شکل‌گیری پروژه و چالش‌های فعلی و ارائه راهکار برای برون رفت از مشکلات تشکیل شد. از سوی دیگر اعضای این کارگروه موظف شدند در چارچوب راهکار‌ها برای رفع مشکلات این پروژه سناریوسازی کنند تا به این طریق مسوولان سازمان گسترش و وزارت صنایع بتوانند در این خصوص تصمیم‌گیری کنند.
در اين خصوص به چه جمع‌بندی رسیدید؟
با بررسی‌های صورت گرفته، چهار مشکل مهم این پروژه مشخص شد. اولین مشکل مطرح شده، مکانیزم قیمت‌گذاری قطعات بود؛ چراکه شرکت رنوپارس که تامین‌کننده قطعات این خودرو محسوب می‌شود قطعات را به روش کاست پلاست قیمت‌گذاری می‌کند که این روش افزایش قیمت قطعات را دربر دارد؛ چراکه در این روش هزینه تمام شده قطعه به همراه سود محاسبه می‌شود و طبیعی است این مکانیزم حد کنترلی ندارد و هر میزان که هزینه افزایش یابد درصد رنوپارس نیز افزایش خواهد یافت که ماهیت این مکانیزم افزایش مستمر سطح قیمت‌ها است. مکانیزم کاست پلاست از ابتدا با مخالفت از سوی خودروسازان همراه بود که باید روش مذکور تجدیدنظر شود که این امر مستلزم بازنگری کل قراردادهای منعقده میان خودروسازان و شرکت رنوپارس است.
مشکل بعدی به عملکرد رنوپارس در اقتصادی کردن ساخت داخل این خودرو باز می‌گردد که به نظر من هم اکنون، طرح از اهداف اولیه بسیار فاصله گرفته است. بر اساس قرارداد قرار بود قطعاتی که به صورت CKD وارد می‌شوند طبق یک زمان‌بندی ساخت داخل شوند تا به این طریق قیمت قطعات نه تنها افزایش نیابد، بلکه با یک شیب مناسبی نیز کاهش یابد، اما در عمل این اتفاق رخ نداد و قیمت قطعات از سقف در نظر گرفته شده فراتر رفت که این امر بیانگر آن است که در ساخت داخل کردن این خودرو مسائل اقتصادی رعایت نشده به همین دلیل ساخت داخل کردن تندر 90 به شکل متوسط منجر به افزایش قیمت قطعات شد.
مشکل بعدی که اعضا کارگروه در آن اجماع نظر داشتند، نبود یک مرکزیت منسجم و قوی در داخل کشور برای پیگیری پروژه تندر 90 بود، در حالی که در طرف خارجی این مرکزیت و انسجام وجود دارد. علاوه بر موارد مذکور، تولید یک محصول واحد توسط دو خودروساز داخلی، به عنوان مشکلی دیگر مطرح شد؛ چراکه اهداف آنها در عرضه تندر و سیاست‌های بازار، قابل هماهنگ شدن با یکدیگر نبود.
افزایش قیمت قطعات تندر 90 یکی از عمده مشکلات این خودرو محسوب می‌شود برای برطرف کردن مشکل مذکور چه راهکارهای مطرح شده؟
برای برطرف کردن محاسبه به روش کاست‌پلاست پیش‌بینی شد تا یک سقف قیمتی برای کل قطعات در نظر گرفته شود كه بر اساس قیمت مطرح شده شرکت رنوپارس موظف می‌شود ضمن اقتصادی کردن قطعات برای خود سود نیز در نظر گیرد.
همچنین برای برطرف کردن مشکل اقتصادی نبود ساخت داخل قطعات تندر نیز، رنوپارس باید ساختار مدیریت واحد در تامین داخلی قطعات تندر را به نحوی تغییر دهد که براساس آن بتواند اهداف اقتصادی خود را نیز تحقق بخشد که برای تحقق این امر باید در صورت لزوم قرار داد میان قطعه سازان بازنگری شود از سوی دیگر باید مطالعات دقیق تری از قطعه‌سازان منتخب صورت گیرد و در صورت لزوم قطعه‌سازان جدیدی اضافه شود تا افزایش داخلی‌سازی رنگ تحقق بگیرد.
همچنین مقرر گردید تا نحوه حضور طرف ایرانی در هیات‌مدیره رنوپارس تغییر کند تا به این طریق طرف ایرانی نقش پررنگ تری را در این پروژه داشته باشد که با اجرای این روش نظارت طرف ایرانی در اقتصادی کردن ساخت داخل و قیمت‌گذاری افزایش خواهد یافت.
کارگروه برای حل مشکل «تولید یک خودرو مشترک از سوی دو خودروساز» پیشنهادی ارائه كرده است؟
در خصوص آخرین راهکار چند پیشنهاد مطرح است که بر اساس یکی از پيشنهادهاي مذكور کل ارتباط با رنو و رنوپارس از سوی یک شرکت خودروساز انجام می‌شود و این به مفهوم این است که کلا یک شرکت خودروساز طرف شرکت رنو باشد و به این طریق تولید تندر 90 و سایر محصولات در این شرکت متمرکز شود. پیشنهاد دیگری که مطرح شد این بود که دو خودروساز روی پلت‌فرم 90 X همکاری مشترک داشته باشند، اما محصولات مختلف تولید کنند که این به معنی آن است که خودرو یا محصول واحد در هر دو خودروساز تولید نشود.
آیا در خصوص مدیریت واحد برای تولید تندر 90 نیز راه حلی ارائه شد؟
در خصوص محصول واحد یعنی تندر 90 مقرر گردید تا مدیریت تولید این خودرو در یکی از شرکت‌های خودروساز متمرکز شود که این امر به معنی آن است که یکی از خودروسازان با شرکت رنو طرف حساب شود و شرکت دیگر به عنوان حق‌العمل کار برای شرکت اول کار کند که به این طریق مسائل مربوط به تامین قطعه و فروش به عهده شرکت اول خواهد بود و به این طریق بخشی از مشکلات این خودرو برطرف خواهد شد.
پس از جمع‌بندی، کارگروه برای برطرف کردن مشکلات چه سناریوهای را مطرح کرد؟
در این خصوص در مجموع دو سناریو مطرح شد. سناریو اول در چارچوب مدل تجاری که هم‌اکنون میان شرکت رنو و طرف ایرانی وجود دارد، بر اساس این مدل رابطه میان ایران و شرکت رنو یک رابطه مستقیم نیست و در اصل رابط بین این دو شرکت، شرکت رنوپارس است در این خصوص با حفظ مدل تجاری راهکاری ارائه شد، مبنی بر اقتصادی کردن ساخت داخل و تغییر مکانیزم قیمت‌گذاری قطعات که برای اجرای این سناریو باید به شکل کامل قرار دادهای میان رنو و سازمان گسترش و قراردادهای میان دو شرکت خودروساز(ایران‌خودرو و سایپا) و شرکت رنو پارس بازنگری شود که این امر تغییر بسیاری از بندهای قرارداد را به همراه خواهد داشت، به نحوی که نتایج تغییرات در نهایت به اقتصادی کردن ساخت داخل و تغییر مکانیزم قیمت‌گذاری این خودرو منتهی شود که طبیعی است که این راهکار یک راهکار زمان‌بر و طولانی خواهد بود. سناریوي دیگری که مطرح شد خارج از طرح مدل تجاری فعلی است در این مدل خروج رنوپارس از شبکه تامین زنجیره پروژه و ارتباط مستقیم خودروسازان با شرکت رنو مطرح شده در این روش قاعده بازي کلا تغییر خواهد کرد، به طوري که ارتباط رنو فرانسه و طرف داخلي مستقيم خواهد بود و رنوپارس نقش کمرنگ‌تري به عهده خواهد گرفت، همچنين به دليل اينکه رنوپارس در تامين قطعات موفق نبوده اين مساله هم به شرکت‌هاي داخلي سپرده خواهد شد.
کارگروه همچنین پيشنهاد داد که فرآيند توليد و عرضه به طور کامل در يک شرکت متمرکز شود يا پلت‌فرم X 90 به صورت مشترک براي دو شرکت داخلي يعني ايران‌خودرو و پارس‌خودرو باقي بماند، اما هر يک از اين دو شرکت با استفاده از اين پلت‌فرم و بر اساس سياست‌ها و اهداف خود خودروهاي متفاوتي توليد کنند.
اجرای کدام سناریو محتمل‌تر است؟
مجموعا اتفاق نظر روی سناریوی دوم وجود دارد، رنو نیز با کليات سناريوي دوم موافق است، از طرفي براي ما هم تحقق سناريوي دوم بهتر است چون در صورت تحقق سناريوي اول اصلاح قراردادها، بررسي، بازبيني و ايجاد تغييرات در شکل مديريتي رنوپارس و مناسبات موجود زمانبراست از سوی دیگر رنو هم به این جمع‌بندی رسیده که ساخت داخل را به شرکت‌های خودروساز داخلی واگذار کند.
همچنین این احتمال نیز وجود دارد که در چارچوب راهکار دوم تمرکز تولید در یک شرکت خودروساز پیگیري شود؛ چراکه مصلحت کشور نیز در این است که یک شرکت خودروساز با طرف خارجی طرف حساب باشد؛ چراکه این امر موجب می‌شود تا از دوگانگی سیاست‌گذاری‌ها و روابط جلوگیری کرد.
آیا خودروسازان با روش تجمیع تولید این خودرو موافقت خواهند کرد؟
سناریو دوم راه‌حل‌های مختلفی را شامل می‌شود که یکی از روش‌ها تمرکز 100 درصدی تولید است و در روش بعدی تفکیک تولیدات مطرح شده و اگرچه شاید این روش‌ها برای خودروسازان چالش‌برانگیز باشد، اما به نفع صنعت کشور خواهند بود.
تمرکز تولید در کدام شرکت صورت خواهد گرفت؟
در این خصوص باید سازمان گسترش و وزارت صنایع اعمال نظر کند که در این خصوص توانمندی‌های خودروسازان و برنامه آنها برای آینده مد نظر قرار می‌گیرد. به هر حال هدف از اجرای سناریوهای مذکور کاهش قیمت تندر-90 است.
طراحی و تولید محصول جدید روی پلت‌فرم x90 از سوی خودروسازان نیز در قرارداد پیش‌بینی شده بود آیا در این خصوص تاکنون اقدامی از سوی خودروسازان صورت گرفته؟
بر اساس قرارداد، به خودروسازان اجازه داده شده تا با استفاده از پلت‌فرم X90 خودرو جدید طراحی و با برند خود به بازار عرضه کنند، ظرفیت در نظر گرفته شده ظرفیت بسیار خوبی بود، اما خودروسازان تاکنون اقدام جدی و عملی در این خصوص صورت نداده‌اند.
دلیل این موضوع چیست؟
عدم استفاده از این ظرفیت بخشی به خودروسازان باز می‌گردد و بخشی نیز به نحوه ارتباط خودروسازان با رنو و رنو پارس بازمی‌گردد و بخشی دیگر نیز به مقاومت رنو در اجرای این بخش از قرار داد بازمی‌گردد؛ چراکه رنو نیز در این خصوص اقدامی صورت نمی دهد و بیشتر سعی دارد تا تولید فعلی پیش برود به همین دلیل تاخیر را نمی توان تنها به خودروسازان نسبت داد.
از فیس‌لیفت تندر 90 چه خبر؟ آیا مجوز تولید آن کسب شد؟
در اين خصوص سایپا توانسته مجوزهای اولیه را از شرکت رنو دریافت کند.
راهکارهای ارائه شده از سوی گارکروه حل مشکل تندر 90 چه زمان اجرایی خواهد شد؟
نتایج به سازمان گسترش و وزارت صنایع ارسال شده و احتمالا در کوتاه‌ترین زمان ممکن نتایج ابلاغ و اجرای آن در دستور کار قرار خواهد گرفت.