اگرچه هنوز دلیل مشخصی برای این رخداد غيرمعمول، عنوان نشده است، اما اگر حتی خوش‌بینانه‌ترین و معمولی‌ترین دلیل توقف ثبت سفارش را «حمایت از تولید داخل»، بدانیم، باز هم به نظر می‌رسد راهکارهای بهتر و مفیدتری نیز در این مورد وجود داشته باشد.
در واقع همواره از کاهش واردات، به عنوان روشی برای حمایت از تولید داخل و اشتغال، یاد می‌شود، اما در حال حاضر تنها تاثیری که توقف ثبت سفارش خودروهای وارداتی، روی بازار گذاشته، افزایش قیمت شدید این نوع خودروها است.
آن طور که از بازار خبر می‌رسد، برندهای مختلف وارداتی به کشور، افزایش قیمتی حداقل 3 و حداکثر 10 میلیون تومانی را در پنج ماه گذشته تجربه کرده‌اند که این موضوع به گفته کارشناسان، از محدودیت ورود خودروهای خارجی، ناشی شده است.
در واقع این محدودیت، روند طبیعی بازار خودروهای وارداتی را به هم ریخته و نمودار قیمت‌ها را شدیدا صعود داده است.
در این بین، البته برخی واردکنندگان و فروشندگان خودروهای وارداتی نیز از فرصت به دست آمده، نهایت استفاده را برده و به نوعی با احتکار این خودروها، به رشد بی‌رویه نرخ آنها در بازار، دامن زده‌اند. در این شرایط نه مشتریان سودی برده‌اند و نه اتفاق خاصی در رشد کیفی خودروهای داخلی افتاده است.
بازار خودرو ایران سالانه حدود 50 هزار میهمان وارداتی (حدود 5 درصد كل بازار) به خود می‌بیند و این بدان معنا است که به هر حال طیف خاصی از جامعه، خواه ناخواه مشتری خودروهای خارجی هستند و نمی‌توان حقوق آنها را نادیده گرفت.
از طرفی اگر توجیه توقف ثبت سفارش، حمایت از تولید داخل و حفظ اشتغال یا زمینه‌سازی لازم برای احتمال قطع صادرات خودرو به کشور باشد، باز هم با ورود سالی حدود 50 هزار دستگاه خودرو وارداتی به کشور، هیچ اتفاق خاصی برای تولید داخل و اشتغال نخواهد افتاد.
حتی اگر قرار بر رخداد خاصی نیز در این مورد باشد، راهکارهایی هست که بتوان به واسطه آنها، هم تولید و اشتغال را حفظ کرد و هم به نظر قشر خاصی از مشتریان نیز احترام گذاشت.
خودروهای فرسوده، برگ برنده
در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا، به جای ممنوعیت انجام فعالیتی، به واسطه یک سری قوانین بازدارنده، فعالیت موردنظر را محدود می‌کنند.
در این مورد، اخذ عوارض و مالیات، راهکاری موثر و پذیرفته شده به نظر می‌رسد و می‌توان در ماجرای توقف ثبت سفارش خودروهای وارداتی از آن استفاده لازم را برد.
در حال حاضر ستاد مدیریت حمل‌و‌نقل و مصرف سوخت، به ازای ورود خودروهای با مصرف بیش از شش لیتر، عوارض خروج یک تا سه خودرو فرسوده را از واردکننده اخذ می‌کند که این کار به هر حال بر روند واردات خودروهای مختلف بی‌تاثیر نیست.
در واقع ستاد مدیریت مصرف سوخت می‌تواند با اعمال قوانینی، واردکنندگان را به خروج خودروهای فرسوده بیشتری مجبور کند.
در این صورت نه تنها خود به خود از حجم واردات برخی خودروها کاسته می‌شود، بلکه خودروهای فرسوده نیز با سرعت بیشتری از رده خارج خواهند شد.
این کار البته باید به نحوی صورت گیرد که مشتریان نیز متحمل هزینه‌های اضافی نشده و این گونه نباشد که واردکنندگان، همه هزینه‌ها را بر گردن آنها بیندازند؛ چراکه مشتری ایرانی، همین حالا نیز حدود 110 درصد تعرفه و عوارض بابت خرید یک خودرو وارداتی می‌پردازد.
الزام به تولید داخل و انتقال تکنولوژی
همواره از واردات خودرو به کشور، به عنوان تهدیدی برای خودروسازان داخلی یاد شده و اصلی‌ترین دلیل بالا بودن تعرفه واردات نیز همین موضوع است.
این در شرایطی است که می‌توان با تصویب و اجرای برخی قوانین، تهدید واردات را به فرصت نیز تبدیل کرد.
به گفته کارشناسان، اگر واردکنندگان برندهای معتبر دنیا در ازای واردات، انتقال تکنولوژی و ایجاد خط تولید را نیز متعهد شوند، نه تنها واردات خودرو، دیگر تهدیدی برای خودروسازان داخلی به شمار نمی‌رود، بلکه می‌توان از تکنولوژی و تجربیات خودروسازان خارجی نیز
استفاده لازم را برد.به عنوان مثال اگر شرکتی مثل هیوندایی، در کنار واردات خودرو به ایران، تکنولوژی خود را نیز انتقال دهد، این موضوع، هم نفع مشتریان را در پی خواهد داشت و هم سود صنعت را.
این کار قطعا سختی‌های خاص خود را خواهد داشت و شاید هر شرکتی حاضر به انتقال تکنولوژی در کنار واردات خودرو به ایران نباشد، اما به هر حال امتحان اين روش، از توقف ثبت سفارش خودروها که نه مشتریان ذینفع آن هستند و نه تحرکی به خودروسازان بابت رشد کیفی محصولاتشان داده، بهتر و منطقی تر به نظر می‌رسد.
البته ظاهرا وزارت صنایع، قانونی را با نام «طرح توجیه تولید»، در همین زمینه به تصویب رسانده، اما فعلا که این قانون در بخش خودروهای سواری، به اجرا درنیامده است.
محدودیت و ممنوعیت ورود برخی خودروها
اما سومین راهکاری که کارشناسان، از آن برای حل مساله ثبت سفارش خودروهای وارداتی، پیشنهاد می‌کنند، ایجاد ممنوعیت و محدودیت برای ورود برخی خودروها است.
در حال حاضر، یکی از دغدغه‌های اصلی در بازار خودرو کشور، مصرف زیاد بنزین است و اتفاقا حجم وسیعی از خودروهای وارداتی، مصرف سوخت زیادی دارند و این موضوع از موارد نگرانی مسوولان است.
کارشناسان در این مورد معتقدند که وزارت صنایع می‌تواند واردات برخی خودروها را که از حجم موتور بالا و در نتیجه مصرف سوخت زیادی برخوردارند، ممنوع یا محدود کند.
واردات این نوع خودروها می‌تواند یا به طور کل ممنوع یا مثل راهکار اول این گزارش، به واسطه در نظر گرفتن برخی عوارض، محدود شود.البته در موازات این اقدام، باید همان گونه که وعده داده شده، خودروهای کم‌مصرف نیز با عوارض کمتری وارد کشور شوند تا مشتریان حق انتخاب بیشتری داشته باشند.